Nowa Zelandia - wina nowozelandzkie

Nowa Zelandia to państwo wyspiarskie, położone na południowo-zachodnim Pacyfiku (na południowy wschód od Australii jest to najdalej na południe wysunięta część Oceanii). W skład archipelagu i państwa Nowa Zelandia wchodzą dwie główne wyspy: Północna i Południowa oraz szeregu mniejszych wysp, w tym Wyspy Stewarta i Chatham.

Nowa Zelandia została skolonizowana przez przybyszów z Polinezji i Oceanii między 1000 a 1300 rokiem (wcześniej była niezamieszkała przez ludzi). Dla Europy wyspy odkrył holenderski podróżnik Abel Tasman w 1642, który jednak poza uzupełnieniem zapasów wody nie zszedł na ląd. Kolonizacja rozpoczęła się dopiero 127 lat później w 1769 roku gdy Nowa Zelandia została ponownie odkryta przez brytyjskiego podróżnika i odkrywcę Jamesa Cooka. Od tego czasu była kolonią brytyjską. W 1907 uzyskała status dominium, a dopiero w 1947 uzyskała niepodległość.

Historia wina w Nowej Zelandii

Nowa Zelandia nie posiada endemicznych szczepów winorośli. Dotarła tu ona na początku XIX wieku. Pierwsza krzaki winorośli posadził anglikański misjonarz Samuel Marsden w 1818 roku w Kerikeri na Wyspie Północnej, zakładając pierwszą winnicę. Kolejnymi osobami które przyczyniły się do rozwoju winiarstwa w Nowej Zelandii był James Busby, który sprowadził tu szczepy bezpośrednio z Europy w 1833 roku i założył swoją winnicę w Hunter Valley. W tym samym okresie, czyli w latach 1830-1840 swoje pierwsze winnice (w Poverty Bay i Hawkes Bay) założył francuski biskup Pompallier.

Jednak za prawdziwego ojca nowozelandzkiego winiarstwa uważa się Charlesa Leveta, który jako pierwszy (w drugiej połowie XIX w.) wyprodukował w Nowej Zelandii wino na sprzedaż, które cieszyło się przy tym sporym powodzeniem. Kolejną historyczną postacją jest Joseph Soler, który wraz ze swoim bratankiem Anthonym Josephem Vidal rozpoczeli produkcję wina w 1869 roku i dali tym podwaliny pod istniejącą do dziś firmę Vidal Wines. Warto też wspomnieć Israela Wendela, który jako pierwszy zajął się w Nowej Zelandii handlem rodzimym winem. Jednak zanim uprawy winorośli i winnice upowszechniły się w roku 1895 nastąpił atak filoksery. Na szczęście Nowa Zelandia była już mądrzejsza o doświadczenia europejskie i szybko rozpoczęto uprawy z sadzonek odpornych na filokserę endemicznych odmian amerykańskich i szczepienie ich winoroślą szlachetną. Szybkie pokonanie filoksery udało się dzięki włoskiemu enologowi Romeno Bragato. Oczekiwany rozwój jednak nie nastąpił ze względu na spadek cen win europejskich, wynikający ze zniesienia ograniczeń importowych i prohibicji w Ameryce, która miała również zwolenników w Nowej Zelandii i odbiła się ogólnym zmniejszeniem popytu na wszystkie rodzaje alkoholu.

Rozwój winiarstwa rozpoczął się w Nowej Zelandii w latach sześćdziesiątych dzięki wsparciu produkcji lokalnego wina przez rząd. Efektem były inwestycje takich międzynarodowych firm jak Penfolds, McWilliams czy Seagram, co przełożyło się na wzrost zainteresowania produkcją wina przez lokalnych wytwórców. Można uznać, że dopiero w tym okresie zaczęto uprawiać winorośl na skalę przemysłową na Wyspie Południowej. Dziś Nowa Zelandia to kraj liczący się na rynku markowego wina.

Regiony winiarskie Nowej Zelandii

Nowa Zelandia leży na dwóch wyspach: Północnej i Południowej, które oferują odmienne warunki geograficzne. Na cieplejszej Wyspie Północnej panuje umiarkowany morski klimat, zbliżony do panującego w Bordeaux, choć nieco cieplejszy. Na Wyspie Południowej jest chłodniej, bliżej warunków panujących w Burgundii. Możnaby więc oczekiwać, że struktura upraw będzie podobna do panujących w umiarkowanym klimacie europejskim. Tak jednak nie jest. Królują tu białe odmiany: Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling i Gewurztraminer, które stanowią źródło około 90% win produkowanych w Nowej Zelandii. Czerwone wina produkuje się najczęściej ze szczepów: Pinot Noir, Cabernet Sauvignon i Merlot, które z innymi, rzadziej uprawianym w Nowej Zelandii szczepami czerwonych winogron stanowią źródło niecałych 10% produkcji. Wszystkie szczepy, które są dopuszczone do uprawy w Nowej Zelandii mogą być uprawiane we wszystkich regionach winiarskich, a jedynym ograniczeniem są wyłącznie warunki klimatyczne. Mimo bardzo dużej rozpiętości upraw (od najbardziej na północ wysuniętej winnicy do najbardziej na południe posadowionej plantacji jest ponad 1500 km) wszystkie wina nowozelandzkie charakteryzują się podobnym stylem smaku. Charakterystyczne wino z Nowej Zelandii ma bardzo intensywny aromat owocowy i rześką kwasowość.

Prawo winiarskie w Nowej Zelandii nie jest zbyt restrykcyjne w kwestii regionalizacji i apelacji regionalnych. Nawet w porównaniu do dość liberalnego w tej kwestii Chile Nowa Zelandia prezentuje bardzo swobodne podejście do regionów. W zależności od źródła podaje się, że w Nowej Zelandii jest od ośmiu do dwunastu regionów winiarskich. Poniżej prezentuję jeden z popularniejszych podziałów na 9 regionów. Granice regionów najczęściej pokrywają się z granicami regionów administracyjnych, choć nie zawsze mają zgodne z nimi nazwy. W porównaniu do innych krajów Nowego Świata bardziej restrykcyjne jest natomiast podejście do informacji zawartych na etykiecie butelki. Obowiązuje tu zasada 85%, to znaczy że wino z podanym na etykiecie rocznikiem, regionem i szczepem przynajmniej w 85% pochodzi z podanego na butelce rocznika, regionu i szczepu.

Wyspa Północna

Wyspa Północna to 5 regionów winiarskich:

Northland i Auckland

W pierwszej dekadzie XXI wieku w regionie tym jest niemal 100 producentów, którzy produkują wina z gron pochodzących z własnych winnic jak i ze skupowanych gron. Najlepsze czerwone wina powstają w Matakana ze szczepu Merlot a najlepsze białe wina powstają w Kumeu ze szczepu Chardonnay.

Waikato i Bay of Plenty

Region ten jest uznawane za historyczne centrum winiarstwa Nowej Zelandii jednak nie ze względu na wielkość produkcji (jedynie 1% areału winnic jest w tym regionie) a ze względu Stację Winiarstwa Doświadczalnego w Te Kauwhata. Najlepsze białe wina powstają ze szczepu Chardonnay w Katikati, natomiast nejalepsze czerwone wina, uznawane za najlepsze Cabernet Sauvignon w całej Nowej Zelandii powstaje na wyspie Waiheke (która administracyjnie należy do Auckland).

Gisborne

Region w którym produkuje się niemal wyłącznie białe wina, przyjazne dla początkujących miłośników wina. Najwięcej win powstaje ze szczepów Chardonay i Gewurztraminer. Region ten posiada największą w Nowej Zelandii produkcję win ze szczepu Muller Thurgau, który daje na wyspach dość słabe wino i dlatego jest ciągle eliminowany z produkcji.

Hawkes Bay

Zanim w latach 70-tych XX wieku region Marlborough z Wyspy Południowej nie zdetronizował tego regionu był on najważniejszym regionem w kraju. To tu znajduje się najstarsza działająca winiarnia Te Mata. Cały region słynie z win czerwonych produkowanych z Cabernet Sauvignon i Merlot najbardziej zbliżonych do win produkowanych w Bordeaux. Wina białe w tym regionie to przede wszystkim Chardonnay o bardzo bogatym smaku i aromacie.

Wairarapa

Region dawniej nazywano Wellington (od nazwy administracyjnej regionu) lub Martinborough (od nazwy miasta, w którym działa większość producentów tego regionu). Głównie uprawia się tu Pinot Noir, które stanowi ponad połowę produkcji wina w tym regionie. Z białych szczepów najbardziej popularne są tu Sauvignon Blanc i Chardonnay.

Wyspa Południowa

Wyspa Południowa to 4 regiony winiarskie:

Marlborough

Produkcję wina rozpoczęto tu dopiero w latach 70-tych XX wieku, a teraz jest największym i najbardziej wydajnym regionem Nowej Zelandii. Ponad 40% winnic znajduje się właśnie w tym regionie. Cechą charakterystyczną jest bardzo długi, jednak powolny okres wegetacji. Dzięki temu powstające tu głównie białe wina (największa popularność to dystrykt Cloudy Bay i uprawiane tu Sauvignon Blanc) mają bardzo charakterystyczny trudny do podrobienia styl. Dzięki występującym przymrozkom można tu produkować wina typu Late Harvest.

Nelson

Region bardzo podobny do Marlborough. Jedyną różnicą jest zagrożenie upraw jesienno-zimowymi opadami deszczu zamiast przymrozkami. Poza białymi winami produkowanymi ze szczepów Chardonnay i Sauvignon Blanc można tu znaleźć uprawy przeznaczonego na czerwone wino Pinot Noir.

Canterbury

Ze względu na panujące tu chłody region można porównać do Alzacji. I takie też jak w tym regionie szczepy królują w Canterbury. Białe wina produkuje się tu z Chardonnay a czerwone z Pinot Noir.

Central Otago

Jeszcze bardziej na południe, czyli jeszcze zimniejszy region niż Canterbury. I podobna charakterystyka upraw czyli Pinot Noir w winach czerwonych oraz Chardonnay wsparte Rieslingiem i Pinot Gris w winach białych. Dzięki bardzo trudnym warunkom stosuje się tu jednak inne podejście do uprawy winogron więc wina są bardzo eleganckie i finezyjne, co jednak musi przekładać się na wysokie (najwyższe w Nowej Zelandii) koszty produkcji.